توضیح مهم: نمونه تحلیل حاضر بخشی از تحلیل انجام شده توسط شرکت است که در اینجا آورده شده است. بدیهی تحلیل ارائه شده توسط این شرکت کاملتر خواهد بود. ضمنا متذکر می‌شود تحلیل زیر مربوط به رشته صنایع غذایی می‌باشد.
صورت مساله:
افزایش زمان پایداری اکسایشی روغن (Y) هدفی است که در این آزمایشات به دنبال آن هستیم . به عبارت دیگر می‌خواهیم اثر عصاره گیاه زنجبیل را بر روی زمان پایداری روغن بدانیم و در صورت اثر بخش بودن و کارایی بیشتر آن، آنرا جایگزین سایر افزودنیها نماییم.
در اینجا -آزمون رنسمیت- مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بوسیله این آزمون می توان پایداری اکسایشی روغن را پیش بینی کرد. در این روش از شرایط تشدید کننده اکسایش مانند دمای بالا و نیز جریان هوا استفاده می شود و با اندازه گیری هدایت الکتریکی به میزان پیشرفت اکسیداسیون پی برده می شود چرا که در حین اکسیداسیون روغنها اسیدهای فرار آلی بخصوص اسید فرمیک تولید می شود که باعث افزایش هدایت الکتریکی می شود.
بنابراین برای ارزیابی کارایی عصاره زنجبیل در سیستم های چرب واقعی عصاره متانلی در غلظتهای 02/0-04/0-06/0-08/0-10/0 به روغن تالو اولئین حاصل از فراکسیون چهارم پیه گوسفند اضافه گردید و در دمای 120 درجه سانتی گراد تحت بررسی آزمون رنسیمت قرار گرفت. سطوح مختلف غلظت به منظور مشخص شدن نحوه ی تابعیت اثر آنتی اکسیدانی عصاره از غلظت و درجه حرارت برای مشاهده اثر دما بر فعالیت آنتی اکسیدانی و مقاومت حرارتی عصاره به کار رفت.
آزمایش با سه تکرار انجام شده است. بدین ترتیب که متغیر زمان پایداری به عنوان متغیر وابسته اندازه گیری شده است. و متغیر غلظت (در 6 حالت که یک حالت آن شاهد می باشد) و متغیر نوع آنتی اکسیدان استفاده شده (در 2 حالت) متغیرهای مستقل می‌باشند.
نتایج نشان داد افزودن عصاره ریشه گیاه زنجبیل تاثیر قابل ملاحظه ای بر روی مقدار عدد پراکسید در زمانهای اندازه گیری شده نسبت به شاهد (روغن تالواولئین یا همان فراکسیون چهارم حاصل از دنیه گوسفند فاقد آنتی اکسیدان)دارد.همانگونه که مشاهده می شود روند اکسایش با گذشت زمان افزایش یافته است.
آنالیز واریانس متغیر زمان ماندگاری - Y
Univariate Analysis of Variance
فاکتورهای مستقل به قرار زیر است:
آماره های توصیفی در هر یک از حالات به قرار زیر است:
جدول آنالیز واریانس به قرار زیر است:
همانگونه که در جدول فوق ملاحظه می‌گردد مقدار احتمال (Sig.) در همه حالات کمتر از 05/0 است. این نشان می‌دهد که اثر عوامل C (غلظت) و A (نوع آنتی اکسیدان) و همچنین اثر متقابل C و A ، بر روی متغیر پاسخ Y (زمان پایداری) معنی دار می‌باشد. به عبارت دیگر تغییر در سطوح متغیرهای مستقل باعث تغییرات معنی دار (که ناشی از تغییرات تصادفی نمی باشند) در متغیر وابسته (زمان پایداری) می‌گردد.
آزمون مقایسات میانگین برای متغیر غلظت:
نتایج حاصل از نرم افزار SPSS به قرار زیر است:
همانگونه که از در دو جدول فوق ملاحظه می‌گردد تفاوت بین هر یک از سطوح غلظت نیز معنی دار می‌باشد. . یعنی استفاده از غلظت های 02/0 ، 04/0 ، 06/0 ، 08/0 و 01/0 بر روی متغیر وابسته (زمان پایداری) اثر معنی دار دارد.
جدول اول آزمون مقایسات میانگین با استفاده از روش LSD و جدول دوم آزمون مقایسات میانگین با استفاده از روش دانکن می‌باشد.
قابل ذکر است که با توجه به اینکه متغیر نوع آنتی اکسیدان دو حالت بیشتر ندارد، امکان انجام آزمون مقایسات میانگین برای آن وجود ندارد.
نمودارهای مربوطه به قرار زیر است:
نمودار اثر غلظت برزمان پایداری :
میانگین زمان پایداری از 84/5 در نمونه شاهد به 64/8 ، 47/10، 84/13 ، 48/21 و 98/26 ساعت افزایش یافته است. با افزایش میزان عصاره متانولی زنجبیل میزان پایداری روغن افزایش یافته است.
نمودار اثرنوع آنتی اکسیدان برزمان پایداری :
نمودار فوق نشان می‌دهد که میانگین زمان پایداری در Ginger برابر 88/11 و در BHT برابر 01/17 ساعت است. با توجه به اینکه متغیر نوع آنتی اکسیدان در آنالیز واریانس انجام شده معنی دار است، نتیجه می گیریم که بین این دو تفاوت معنی داری وجود دارد .
نمودار اثر همزمان غلظت و نوع آنتی اکسیدان برزمان پایداری :
همانطور که در شکل نیز دیده می شود با افزایش غلظت عصاره، طول دوره القا نمونه ها و در نتیجه فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها افزایش مییابد. به نحویکه در غلظت 06/0 درصد عصاره متانولی زنجبیل با غلظت 06/0 درصد آنتی اکسیدان BHT برابری می کند.میتوان اینطور نتیجه گرفت که در غلظت06/0 %بجای استفاده از آنتی اکسیدانBHT از عصاره متانولی زنجبیل می توان استفاده نمود. بیشترین طول دوره القا در عصاره متانولی مربوط به غلظت 01/0 درصد است که حتی در این غلظت به طور معناداری کمتر از دوره القای آنتی اکسیدانBHT در همان غلظت می باشد.
