دانشگاه آزاد اسلامی - واحد پزشکی تهران
دانشکده بهداشت
گروه بهداشت محیط
موضوع: بررسی وضعیت بهداشت محیط مدارس ابتدائی دخترانه منطقه 14 تهران (مطالعه موردی : مدرسه دخترانه ابتدائی شهدای تاکسیرانی 2)
استاد راهنما : آقای دکتر
تهیه و تنظیم :
سال تحصیلی:
1392-1391
فهرست مطالب
|
عنوان |
صفحه |
مقدمه و پیش گفتار 9
فصل نخست : درباره تحقیق
1.1. ضرورت انجام تحقیق 14
1.2. هدف کلی تحقیق 15
1.3. اهداف جزئی تحقیق 15
1.4. اهداف کاربردی تحقیق 16
1.5. سوالات تحقیق 16
1.6. فرضیه های تحقیق 16
فصل دوم : تعاریف
1.2. بهداشت مدارس 19
2.2. بهداشت محیط مدارس 19
3.2. دانش آموز 19
4.2. مدرسه 19
فصل سوم : ایمنی و بهداشت در مدارس
1.3. مقدمه 21
2.3. تاریخچه، اهداف و وظایف بهداشت محیط در ایران 23
3.3. تاریخچه بهداشت مدارس 30
4.3. تعاریف مربوطه 32
5.3. اهمیت و اصول کلی خدمات بهداشت مدارس 35
6.3. آموزش بهداشت در مدارس 38
7.3. مشخصات یک مدرسه بهداشتی 41
8.3.بیماری های شایع در مدارس 46
9.3. اجزای برنامه جامع سلامت 51
10.3.آئین نامه بهداشت محیط مدارس 54
11.3. شاخص ها و کلیات ارزشیابی و پژوهش در بهداشت مدارس 62
فصل چهارم : وضعیت بهداشت محیط در مدرسه مورد بررسی
1.4. مقدمه 67
2.4. وضعیت آب آشامیدنی مدرسه 68
3.4. وضعیت سرویس های بهداشتی مدرسه 68
4.4. وضعیت ساختمان مدرسه 72
نتیجه گیری و پیشنهادات 84
سابقه تحقیق در ایران و جهان 87
فهرست منابع 92
چکیده فارسی
متأسفانه افزایش مستمر تعداد دانش‌آموز و کاهش امکانات و نبود فضاى آموزشى کافی، سبب شده است که امروزه در بسیارى از کشورها بویژه کشور ما، بدون آن که به ضوابط و شرایط کیفى ساختمان و فضاى آموزشى توجه نمایند، بیش از پیش درصدد یافتن راه‌هائى براى افزایش فضاى آموزشى باشند. این امر عامل اصلى در بروز مسائل و معضلات بهداشتى متعددى در محیط مدارس گردیده است که هر کدام به نسبت متفاوتى بر رفتار و کیفیت تربیت دانش‌آموز مؤثر واقع مى‌شود. این مسائل در طیف وسیعى از میزان آگاهى هاى معلم و مسئولین آموزشگاه گرفته تا شرایط و ضوابط مربوط به محیط فیزیکى و امکانات مدرسه گستردگى دارد. هر چند که دست‌اندرکاران نظام آموزشى در مدتى کوتاه، قادر به اصلاح و بهبود همه شرایط و عوامل سوء محیط مدارس نمى‌باشند، اما مى‌توانند در کیفیت و کمیت آنها تغییراتى به سمت مطلوب ایجاد کنند. کارشناسان بهداشت معتقد هستند که یک سیاست جامع تندرستى از یک طرف نیازمندى‌هاى علمى و پیشرفت تحصیلى دانش‌آموزان و از سوى دیگر امکانات فنى و اجتماعى و محیط سالم مدارس را مد نظر قرار مى‌دهند. در غیر این‌‌صورت مخاطرات زیست محیطى مدارس، سلامت معلم و دانش‌آموز را در نخستین گام تعلیم و تربیت مخدوش مى‌سازد.
هدف از بهداشت مدارس؛ تامین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی دانش آموزان و در نهایت جامعه است و دلیل اهمیت آن :
- دانش آموزان درصد عظیمی از جمعیت ما (30-25 درصد) را تشکیل میدهند.
- دانش آموزان در سن فرا گیری بوده و قادرند، آموخته هایشان را به دیگران و خانواده هایشان انتقال دهند.
- از گروههای آسیب پذیر و در معرض ابتلا به بیماری واگیر و حوادث و خشونت هستند
- پایه گذاری رفتارهای بهداشتی در این سنین صورت میگیرد
با توجه به این نقاط، برنامه بهداشت مدارس از جایگاه و اهمیت ویژه ای در ارتقای سطح سلامت دانش آموزان و جامعه برخوردار است لذا مجریان برنامه باید تلاش کنند تا با هماهنگی مسئولین آموزش و پرورش و مدیران مدارس و از طریق جلب مشارکت دانش آموزان و اولیا آنها و کارکنان مدرسه بتوانند به اهداف خود برسند.
تعلیم و تربیت در شرایط ایمن، بهداشتی و برخورداری از خدمات حمایتی یکی از حقوق مسلم فردی و اجتماعی کودکان است. لذا دارا بودن فاکتورهای بهداشتی ساختمان نظیر گنجایش کلاس، نور، تهویه، دما، سروصدا، امکانات ایمنی، وسایل پیشگیری و مقابله با حوادث و رخدادهای احتمالی، نظافت و پاکیزگی آموزشگاه، سیستم جمع آوری و دفع زباله، تجهیزات استاندارد و بهبود شرایط بهداشتی در محیط آموزشی بایستی در اولویت قرارگیرد. در این راستا دفتر بهداشت و تغذیه بعنوان متولی بهداشت مدارس فعالیتهای موثر و فزآینده ای را درخصوص تامین بهداشت محیط مدارس صورت داده است. ازطرف دیگر چون مدارس با داشتن بیش از یک سوم جمعیت کشور مهمترین پایگاه تغییر رفتارهای زیست محیطی فرد و جامعه می باشند و با توجه به افزایش روزافزون معضلات زیست محیطی و اهمیت آن برای نسل آینده، آموزش و اجرای برنامه های زیست محیطی در مدارس یکی دیگر از فعالیت های این دفتر می باشد که پر واضح است بدون مشارکت اهالی برون بخشی و سازمان های مرتبط با محیط زیست نتیجه مطلوب دست نخواهد داد.
از این‌رو بررسی وضعیت بهداشت محیط مدارس و رفع نواقص در حدامکان و همچنین پیگیری‌های لازم در جهت بهبود این فضاها و برنامه‌ریزی منسجم در جهت بهداشتی کردن مدارس از ضروریات اقدامات مدیران مدرسه و مسوولان به شمار می‌آید. علی الخصوص در شهر سقز که یکی از سردترین شهرهای ایران به شمار می آید و با توجه به اتفاقات چند ساله اخیر از نظیر آتش سوزی در مدارس و خرابی کلاس ها به خاطر فرسودگی و نبود سرویس های بهداشتی مناسب در بعضی از مدارس و چندین دلیل دیگر والدین نگران فرزندان خود هستند که آسیبی متوجه آنان نشود و حفظ سلامتی آنان برای خانواده و کشور ما بسیار مهم می باشد.
مقدمه و پیش گفتار
کشور ایران با جمعیت دانش آموزی 18 میلیون نفر، یکی از جوانترین جوامع معاصر می‌باشد و لذا در جامعه ای با این ساختار جمعیتی، بهداشت آموزش دو موضوع مهم پیش روی برنامه ریزان و سیاستگذاران خواهد بود. از سویی کودکان، سرمایه های اصلی کشور هستند و پرورش آن ها از هدف های اصلی برنامه های توسعه اجتماعی، اقتصادی می‌باشد. برای دستیابی به اهداف توسعه باید تامین بالاترین سطح سلامت جسمی، روانی، اجتماعی ومعنوی کودکان به عنوان ضرورت و اولویت برنامه های توسعه ای مورد توجه قرار گیرد. بعد از خانواده، مدرسه مهمترین نقش را در سلامت کودک دارد. دانش آموز در مدرسه علاوه بر یادگیری مهارت خواندن و نوشتن دانش ها، نگرش ها و رفتارهای جدید را می‌آموزد این رفتارها علاوه بر تاثیر بر سلامت فردی، نقش تعیین کننده در سلامت خانواده و جامعه دارد. برای توسعه سلامت دانش آموزان و کارکنان مدرسه، خانواده ها و افراد جامعه مدرسه جایگاه ویژه ای است. کودک ساعات زیادی را در مدرسه بسر می‌برد، در آنجا رشد می‌یابد و تکامل پیدا می‌کند. بنابراین آشنا ساختن کارکنان رده های مختلف بهداشتی با بهداشت مدارس امری ضروری است. تا ضمن کسب توانایی لازم برای اجرای مطلوب برنامه های بهداشت مدارس، قادر باشند با انجام وظایف خود در جنبه آموزش معلمین و خانواده ها در باره موضوعات بهداشتی مدارس و دانش آموزان، رسالت خویش را در تحقق اهداف بهداشتی محقق سازند (1).
