کدام مقاله را درکدام جورنال منتشر کنیم؟ (ژورنال)
یکی از مهمترین و همچنین شایع ترین اشتباهاتی که دانشجویان و اساتید دانشگاهی در انتخاب جورنال برای ارسال مقاله خود مرتکب می شوند این است که به نوع جورنال توجهی نمی کنند.
متنی که در ادامه می آید را بر اساس تجربیاتم و سوالاتی که روزانه از پژوهشگران محترم دریافت می کنم نگارش کرده ام و در انتهای همین مطلب نیز به پاره ای از متداولترین سوالات در زمینه انتخاب جورنال جهت ارسال مقاله و پاسخ به آن سوالات پرداخته ام:
جورنالها از نقطه نظرات متفاوتی می توانند تقسیم بندی بشوند ولی تقسیم بندی که در زیر ارائه می دهم یک تقسیم بندی کاربردی از نقطه نظر سیاستهای انتخاب مناسبترین جورنال برای ارسال یک مقاله است.
بر این اساس، می توان جورنالها ( البته جورنالهای معتبر و خوب، وگرنه به جورنالهای بی اعتبار و یا تقلبی کاری نداریم ) را به دو دسته زیر تقسیم کرد: ( لازم به ذکر است که این نامگذاری را صرفا از جهت آسان بودن توصیف جورنالها بکاربرده ام و نامگذاری استانداردی نمی باشد ):
دسته اول: جورنالهای پیشرو تولید علم.
دسته دوم: جورنالهای علمی.
در زیر به تفاوت های هر دو دسته جورنال فوق از نقطه نظرهای گوناگون می پردازم:
الف- نوع مقالات منتشر شده.
جورنالهای گروه اول فقط به انتشار نتایج پژوهش های جدیدی که جمله ای به علم اضافه کرده باشند می پردازند و از انتشار هر گونه مقاله دیگر پرهیز میکنند. این جورنالها معمولا مملو از نتایج یافته های پژوهش های دانشجویان دوره های Ph.D. و دوره های Post Doc.، متاآنالیزها، مقالات مروری توسط اساتید برجسته و شناخته شده در سطح جهانی و برندگان جوایز نوبل و سایر جوایز معتبر، مقالات محتوای گزارش اختراعات وکشف تکنیک های جدید، مطالعات Experimental و مطالعات Cohort ( آنهم نه همه مطالعات اکسپریمنتال و کوهورت ) می باشند.
مقالات از نوع کیس ریپورت نیز فقط درصورتی که گزارش دهنده یک مورد بسیار نادر و جالب باشند شانس انتشار در این جورنالها را دارند.
ولی جورنالهای گروه دوم به انتشار هر نوع مقاله ای که از نظر ساختار نگارشی اشکال نداشته باشد و پژوهش آن نیز از نظر متدلوژی تحقیق نیز بر اساس استواری باشد و یافته های آن Valid و Reliable باشد می پردازند. حتی بسیاری از مقالات حاصل از پژوهش های دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و اساتید برجسته دانشگاهی نیز در زمره این مقالات قرار می گیرند و راهی به جورنالهای گروه اول پیدا نخواهند کرد.
این جورنالها معمولا برخلاف جورنالهای گروه اول، مقالات مروری را نیز از اساتید نا مشهور و حتی دانشجویان می پذیرند. این جورنالها معمولا به انتشار مقالات آموزشی، مقالات مروری کوتاه، کیس ریپورتها و سایر انواع مقالات دیگر نیز با سختگیری کمتری نسبت به جورنالهای گروه اول می پردازند.
ب- نقش در کتب مرجع:
بدیهی است که کتابهای مرجع و Text book نیز درویرایش های بعدی خود به یافته های جورنالهای گروه اول استناد می کنند و احتمال ارجاع به یافته های درون جورنالهای گروه دوم توسط کتب مرجع کمتر است، هرچند که صفر نیست.
ج- ایمپکت فاکتور:
نکته خیلی خیلی مهمی که از نظر ایمپکت فاکتور این جورنالها باید به آن اشاره کرد این است که ایمپکت فاکتور فقط درمورد جورنالهای گروه اول است که ارزش دارد و معیاری مناسب برای مقایسه اعتبار جورنالهای آن گروه است. درحالی که جورنالهای نوع دوم اصولا جورنالهایی هستند که احتمال ارجاع به مقالات آنها کمتر است و بنابراین حتی اگر این جورنالها در ISI نمایه شده و بعدا در پایگاه Journal Citation Report (JCR) از موسسه اطلاعات علمی ( ISI ) لیست شده و برای آنها Impact Factor محاسبه شده باشد، اصولا ایمپکت فاکتور برای مقایسه اعتبار این جورنالها معیار مناسبی نیست. علت این است که این جورنالها مملو از مقالات آموزشی ،مقالات مروری و سایر مقالاتی هستند که به نوعی به یافته های جدید اشاره نمی کنند و بنابراین احتمال اینکه سایر پژوهشگران در نگارش مقالات خود به مقالات درون این گروه از جورنالها استناد کرده و به آنها ارجاع بدهند بسیار کمتر می باشد.
بنابراین جورنالهای گروه دوم ممکن است ایمپکت فاکتور پایینی داشته باشند و یا اصلا در آی اس آی نمایه نشده باشند ولی درعین حال جورنالهای معتبری باشند. همینجا به یک نکته درزمینه آی اس آی اشاره می کنم که آی اس آی فقط یکی از موسسات نمایه سازی علم است و تنها موسسه نیست.
البته دربین سیستمهای مختلف، از بقیه معتبر تر است ولی بسیاری از جورنالهای معتبر که حتی در رده جورنالهای گروه اول قرار دارند حتی برای قرار گرفتن در لیست آی اس آی اقدام نکرده اند و برای سنجش اعتبار یک جورنال باید بصورت عملی به مجموعه ای از چندین فاکتور توجه کرد که نمایه شدن یک جورنال در آی اس آی و یا دیتابیس های دیگر نظیر پابمد و اسکوپوس و ... تنها یکی از این فاکتورهاست که متاسفانه بعلت وجود تب آی اس آی در ایران و سایر کشورهای درحال توسعه، معمولا آن سایر فاکتورها به فراموشی سپرده می شود.
د- خوانندگان:
نکته جالبی که دراینجا وجود دارد این است که خوانندگان جورنالهای گروه اول عمدتا شامل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و سایر پژوهشگران است که درحال انجام پژوهش می باشند. به عبارتی دیگر، خوانندگان این گروه از جورنالها همگی پژوهشگر هستند و به قصد انجام مرور منابع و به قصد ارجاع به مقالات آن جورنالها در مقالات خودشان، به خواندن این جورنالها مبادرت می ورزند. این جورنالها معمولا در کتابخانه های تخصصی دانشگاه ها وجود دارد و در قفسه های عمومی کمتر به چشم می خورند.
ولی خوانندگان جورنالهای گروه دوم عمدتا افرادی هستند که از نظر حرفه ای و شغلی نیاز به Up to date نگهداشتن خود دارند و حال و حوصله مطالعه مقالات مربوط به پژوهش های بیسیک را ندارند چون اصلا به آن نیازی ندارند. مثلا پزشک متخصصی که چند سال است فارغ التحصیل شده نمی رود و مشترک جورنال فوق تخصصی رشته خودش که تکنیک های پیچیده و موضوعات کاملا بیسیک را منتشر می کند بشود. برعکس، این متخصص علاقه دارد از جورنالهای گروه دوم مطالعه کند که بسیاری از مقالات آنها آموزشی و یاد آوری کننده نکات عمومی و رایج حرفه ای می باشد.
ه- تعداد جورنالها:
جورنالهای گروه اول جورنالهای بسیار معدودو انگشت شماری در هر رشته می باشند. متخصصان و دانشجویان هر رشته معمولا نمی توانند به تعداد بیش از 10 یا 20 عدد از این جورنالهای رشته خود را شمارش کنند.
حتی دربین اینها نیز برخی از جورنالها از جایگاه ثابت و دست نیافتنی از نظر ایمپکت فاکتور و سایر معیارهای اعتبار سنجی این جورنالها نسبت به سایر جورنالهای همان گروه برخوردارند و انتشار یک مقاله توسط یک پروفسور یا دانشجو در طول عمرش در یکی از این جورنالها همیشه مترادف با پرستیژ علمی و کاری و اعتبار و جایگاهی است که بسیاری از همقطاران از عهده آن برنیامده اند. انتشار حتی یک مقاله توسط یک پژوهشگر در طول عمرش در یکی از این جورنالها یک رویای اغلب دست نیافتنی می باشد.
ولی جورنالهای گروه دوم تعدادشان چندین برابر جورنالهای گروه اول است و تقریبا به راحتی می توان بیش از یکصد جورنال از این گروه را برای هر رشته علمی لیست کرد.
و- جورنالهای داخل ایران از کدام دسته اند؟
وزارتهای بهداشت و درمان، و وزارت آموزش عالی آمده اندو جورنالهایی راکه توسط دانشگاه های مختلف کشور منتشر می شوند را به دو دسته علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی تقسیم کرده اند. یکی از معیارهای اصلی این تقسیم بندی، نسبت و تعداد مقالات اوریجینال نسبت به کل مقالات منتشر شده در جورنالها درنظر گرفته شده است.
با اینحال از نظرمن تمامی این جورنالها یعنی چه آنها که علمی پژوهشی هستند و چه آنها که علمی ترویجی هستند، در زمره جورنالهای گروه دوم قرار دارند و کشور مافاقد حتی یک جورنال از نوع جورنالهای گروه اول می باشد.
نه تنها کشور ما، بلکه تقریباهیچ کدام از کشورهای درحال توسعه دارای جورنالی از نوع اول نیستند و همه جورنالهای گروه اول وابسته به انجمنهای علمی جهانی و بین المللی مشهور در هر رشته هستند که مقر آن انجمن ها در کشورآمریکا و یا بعضی از کشورهای اروپایی نظیر انگلستان است.
ز- ناشر:
همانطور که قبلا هم اشاره کردم، درپشت اغلب جورنالهای گروه اول سازمانهای بین المللی علمی و شناخته شده قرار دارند.
این جورنالها گاهی بصورت اختصاصی توسط همان سازمانها منتشر می شوند ( نظیر جورنال JAMA در آمریکا ) و گاهی نیز در گروه ناشران برجسته ای قرار می گیرند و می توان آنها را در لیست مجموعه هایی نظیر Nature Publishing Group (NPG) و تیلور و فرانسیس (T & F) و Oxford Journals، و نیز بخشی از ( و نه تمام ) جورنالهای لیست شده در مجموعه هایی نظیر Wiley Interscience و Sciencedirect و Springer پیدا کرد. درپشت بسیاری از این جورنالها نیز دانشگاه های معتبری نظیر هاروارد، آکسفورد، کمبریج، و ... قرار دارند.
جورنالهای دوم نیز تقریبا نیمی از آنها دارای پشتوانه دانشگاهی هستند ( همانند جورنالهای علمی پژوهشی داخل ایران ) و برخی نیز توسط ناشران حرفه ای و تازه متولد شده منتشر می شوند.
چهارچوب مقاله و قواعد مقاله نویسی
تحقیق و پژوهش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به جرات میتوان گفت که همه پبشرفت های علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه شناسی بر پایه تحقیق و پژوهش استوار است. اصلی ترین و مهمترین شیوه ارائه نتایج یک مطالعه و تحقیق، تهیه مقاله پژوهشی است و محققی در صحنه تولید وانتشار علمی موفق است که بتواند نتایج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از آنجا که نوشتن صحیح و مناسب یک مقاله یک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی میباشد، در اینجا سعی شده است که به بررسی روش های صحیح نگارش مقالات پژوهشی پرداخته شود. به طور کلی هر مقاله پژ وهشی شامل اجزای اصلی زیر است:
عنوان
نام نویسنده یا نویسندگان
اطلاعات تماس
چکیده
واژگان کلیدی
مقدمه
مبانی نظری تحقیق
روش تحقیق
یافته های تحقیق
بحث و نتیجه گیری
فهرست منابع
عنوان مقاله
1) اولین بخش یک مقاله عنوان است که باید اشتراکاتی با موضوع اصلی تحقیق داشته باشد و به شکلی جذاب جملهبندی شده باشد. نکات زیر در انتخاب عنوان مقاله قابل توجه هستند:
2) عنوان مقاله حتی الامکان باید دقیق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات ناآ شنا یا اختصاری خودداری شود.
3) عنوان مقاله حتی الامکان باید جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد.
4) به طور معمول (نه همیشه) و در نامگذاری اکثر تحقیق ها این نکات در نظر گرفته می شود: چه چیزی را میخواهیم بررسی کنیم، در چه جامعه ای، در کجا و در چه زمانی. مثلا عنوان یک مقاله میتواند این باشد: بررسی رابطه سطح سواد مادران و تغذیه کودکان در شهر تهران سال 1386
5) عنوان باید «فاقد پیش داوری» باشد. به عنوان مثال، انتخاب این عنوان برای یک مقاله، مناسب به نظر نمی رسد: بررسی علل بی علاقگی رانندگان نسبت به بستن کمربند ایمنی!
6) اگر کلماتی در توصیف ویژگی مطالعه شما نقش کلیدی دارند حتما در عنوان خود آن را بگنجانید. مثل مطالعه آینده نگر مطالعه دوسویه کور یا مطالعه تصادفی شده
7) هیچ گاه نباید در عنوان مقاله نتیجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.
نویسندگان و آدرس ها
اسامی نویسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته اند باید بطور کامل ذکر شود. همچنین نویسنده اصلی که مسئول ارتباط با خوانندگان است باید مشخص شده و آدرس کامل و شماره تلفن وی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
چکیده تحقیق
چکیده پس از عنوان بیشتر از سایر بخشهای یک مقاله خوانده میشود و در چکیده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتایج تحقیقق بصورت خلاصه ذکر می شود. متن بسیاری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نیست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداریم و از این رو چکیده مقاله اهمیت زیادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکیده 150 تا 250 کلمه محدود است.
واژگان کلیدی
چند واژه کلیدی که از اهمیت زیادی در مطالعه برخوردارند، در این قسمت ذکر می شود. ضمن این که با ذکر واژه های کلیدی در سایتهای علمی می توان به دنبال مقاله نیز گشت. به طور معمول تعداد این واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می شود.
مقدمه
مقدمه یک مقاله پژوهشی ضمن بیان مسئله و تشریح موضوع به آن مسئله پاسخ میدهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آن چه بوده است. در حقیقت با مطالعه مقدمه یک مقاله پژوهشی، خواننده با مسئله تحقیق آشنا شده و ضرورت انجام پژوهش را درک میکند. متن مقدمه باید روان باشد و حتی الامکان به صورت خلاصه و حداکثردر 2 صفحه تایپ شود.
مبانی نظری تحقیق
ادبیات تحقیق یا مبانی نظری، به تشریح مفاهیم، تعاریف و تاریخچه موضوع تحقیق می پردازد. نویسنده مقاله باید بر ادبیات تحقیق مسلط بوده و مبانی نظری موضوع تحقیق خود را به طور مختصر ولی کاربردی بیان نماید. مبانی نظری تحقیق باید با استناد و ارجاع علمی آورده شود. یک مقاله خوب باید بخش مبانی نظری قابل قبولی داشته باشد.
روش تحقیق
در این قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضیح داده می شود. همچنین نمونه های مورد بررسی، چگونگی نمونه گیری، جامعه هدف، مراحل اجرائی پژوهش و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها ذکر می شود. در این قسمت در مورد تغییر بیشتر بحث شده و روش اندازه گیری و میزان دقت و چگونگی کنترل آنها بیان می شود.
یافته های تحقیق
در این قسمت نتایج بدست آمده از پژوهش ذکر می شود. نتایجی کلیدی مطالعه باید با کلمات روان و دقیق و بدون بزرگ نمایی ذکر شود. از روشهای مختلفی برای ارائه نتایج استفاده می شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک ارزنده ای به ارائه مطلب بطور ساده تر می نماید اما لازم است داده های جداول و نمودارها به طور کامل تشریح شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در مواردی که از روش ها و آزمون های آماری برای بررسی نتایج و تحلیل داده ها استفاده شده باشد، باید نوع آن نیز ذکر شود.
بحث و نتیجه گیری
در این قسمت به تفسیر نتایج ارائه شده می پردازیم. همچنین می توان به مقایسه نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر با نتایج سایر مطالعه ها پرداخت و با توجه به مجموعه شواهد نتیجه گیری نمود. در صورت لزوم می توان پیشنهادهایی برای انجام مطالعات بهتر و کامل تر در آینده ارائه داد.
فهرست منابع
در پایان لازم است کلیه منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند، به شیوه ای مطلوب ذکر شوند. شیوه نگارش منابع در نشریات مختلف متفاوت است و بهتر است از راهنمایی این نشریات و شرایط نگارش مقالات کمک بگیریم.
چند نکته اساسی در ارسال مقالات به نشریات علمی
به یاد داشته باشید که قبل از ارسال چکیده مقاله خود به یک مجله، ابتدا فرم نحوه نگارش مقاله را از آن مجله دریافت نموده و چکیده خود را در قالب آن فرم تهیه و تایپ نمایید (به عنوان مثال تعداد کلمات، فونت، تعداد خطوط، فاصله خطوط از کناره های صفحه و...)
دلایل عدم پذیرش چکیده یک مقاله در نشریات علمی
1) ابهام در موضوع مقاله و وجود تعداد زیاد مقالات مشابه پیشین
2) عدم تبیین زمینه اصلی تحقیق
3) نمونه گیری نامناسب
4) عدم رعایت اصول مقاله نویسی مورد نظر نشریه
5) عدم ذکر صحیح ارقام آماری
6) فقدان بحث و پرداختن به نتایج
7) چکیده های خیلی کوتاه و خیلی زیاد
8) بی دقتی در تهیه متن (غلط تایپی، اشتباهات متن)
9) عدم ارتباط موضوع مقاله با رویکرد نشریه
انجام، مشاوره و فروش پایان نامه
عزیزانی که نیاز به مشاوره و کمک دارن می تونن یه ایمیل برام به این نشانی بفرستن
masoudpayannameh@yahoo.com
انجام، مشاوره و فروش پایان نامه
عزیزانی که نیاز به مشاوره و کمک دارن می تونن یه ایمیل برام به این نشانی بفرستن
masoudpayannameh@yahoo.com
روششناسی تحقیق چیست و چه اجزایی دارد؟
مساله روش شناسی تحقیق، بخشی است که در هر کار پژوهشی (چه پایان نامه و رساله دانشگاهی و چه مقاله علمی پژوهشی و ISI) مطرح است و محقق باید از همان ابتدای تحقیق، تکلیفش را با این بخش معلوم کند. معمولا در پایان نامه ها، فصل سوم، به این موضوع اختصاص پیدا می کند. در نگارش مقالات پژوهشی هم همیشه بخشی از مقاله مربوط به معرفی روش تحقیق است. در ادامه این یادداشت، به طور ساده و مختصر، منظور از روش تحقیق و بخش های اصلی آن را توضیح می دهیم.
چگونه می خواهم تحقیقم را انجام دهم؟
مسائل مربوط به روششناسی تحقیق، در حقیقت پاسخ ما به این سؤال است که «چگونه میخواهم تحقیقم را انجام دهم؟». یعنی ما در این بخش میخواهیم مشخص کنیم سؤال اصلی تحقیق مان را چگونه و با چه روش و ابزاری پاسخ میدهیم. بنابراین وقتی میگوییم روش تحقیق، یعنی اینکه اطلاعات تحقیقمان چگونه قرار است گردآوری شود و با چه روشی قرار است طبقهبندی شود و با چه ابزاری قرار است تجزیهوتحلیل شود؟ پس طبیعی است که اگر ما روش نداشته باشیم عملاً قادر نخواهیم بود یک کار پژوهشی اصیل انجام دهیم.
نکته بعدی این است که کوچکترین اشتباه یا انحرافی در جریان پیادهسازی روش، عملاً در نتایج تحقیق تأثیر مستقیم دارد. تحقیقات ما چه کمی باشد و چه کیفی، فرقی نمیکند، چارچوب استاندارد روششناسی باید در آن پیاده شود و این موضوع بسیار مهم است. چنانچه هر اشتباهی در این فرآیند انجام شود تمام تحقیق و یافتههای آن درگیر یک اشتباه خواهد شد. این خود اهمیت مسئله روش را نشان میدهد.
از طرف دیگر یک محقق فقط با تکیه بر روش تحقیقاتی است که میتواند حرف یا ایده خود را اثبات کند. بهعنوانمثال تصور کنید محققی تصمیم دارد رابطه مهارتهای اجتماعی و بهداشت روانی معلمان را توضیح دهد و میخواهد بگوید بین روابط اجتماعی و بهداشت روانی در معلمان ارتباط وجود دارد. او در صورتی میتواند این مسئله را به اثبات برساند که متغیرهای موردنظرش را به آزمون بگذارد و رابطه آنها را مورد تحلیل قرار دهد، تا از پس این آزمون اثبات نماید که بین این دو مؤلفه یک رابطه وجود دارد، در غیر این صورت چطور میتوان فرض کرد که غیر از یک ادعا چیزی دیگری دست ما را گرفته است.
روش شناسی تحقیق شامل چه اجزایی است؟
روششناسی پژوهش اساساً چه مباحثی را در برمیگیرد؟ یعنی ما وقتی با مسئله روش درگیر میشویم قرار است چهکارهایی را انجام دهیم. اولین مسئله نوع تحقیق است یعنی زمانی که تحقیقی را انجام میدهیم وقتی قرار است به مباحث تحلیل و بررسی و نتیجهگیری ورود کنیم باید مسئله نوع تحقیق را مشخص کنیم. محقق ابتدا نوع روش را توصیف میکند و نوع روش به کار گرفته شده در تحقیق و دلیل انتخاب این روش خاص را مطرح میکند. البته انتخاب نوع روش مسئلهای است که به موضوع و سؤال یا فرضیه اصلی ما وابسته است؛ یعنی هر نوع روشی را نمیتوانیم به کار بگیریم؛ زیرا روش ما باید مبتنی بر سؤال اصلی، موضوع تحقیق و فرضیههای مطرحشده باشد.
آزمودنی های تحقیق
مسئله دیگر آزمودنیها است. یعنی جامعه آماری و نمونه آمار. با توجه به اینکه ما در تحقیقمان، مسئلهای را به آزمون میگذاریم، پس این آزمون باید در محیط و چارچوب خاص خود اجرا شود که به آن «جامعه آماری» میگوییم. از طرف دیگر، در مواردی به علت گستردگی جامعه آماری یا به دلایل دیگر، امکانپذیر نیست که روی تمام افراد آن جامعه، آزمون را اجرا کنیم. بنابراین ضرورت دارد که یک نمونه از این جامعه استخراج کنیم و آزمون را روی آن پیادهسازی کنیم. پس در بحث روششناسی، مسئله آزمودنیها، معرفی این آزمودنیها و دلیل این آزمودنی و روش نمونهگیری را باید توضیح دهیم.
ابزار اندازه گیری
مسئله بعدی ابزار اندازهگیری است، در این بخش آن ابزار سنجش یا ابزار گردآوری اطلاعات را معرفی میکنیم، دلیل انتخاب آن ابزار خاص را شرح میدهیم، و ویژگیهای فنی، قابلیت اعتماد و اعتبار (روایی و پایایی ابزار) آن را روشن میسازیم و بیان میکنیم که گردآوری دادههای ما با چه کیفیتی و از طریق چه ابزارهای انجام میشود.
روش تجزیه و تحلیل و اجرای روش تحقیق
در گام بعدی باید روش اجرا را مشخص کنیم. باید گزارشی از فرآیند اجرایی تحقیق در گزارش تحقیق خود بیاوریم. یعنی باید بهدقت توصیف کنیم که مراحل مختلف اجرای تحقیق به چه صورت بوده است و جریان اجرایی و عملی تحقیق را در این بخش توضیح دهیم.
نهایتاً آخرین بخش که در مبحث روششناسی مهم است، مسئله روش تجزیه و تحلیل دادهها است. یعنی پس از اینکه اطلاعات لازم را گردآوری کردیم، آزمودنیها را مشخص کرده و آزمون خاص مان را پیادهسازی کردیم، حال باید دادهها را گردآوری کنیم، منظم شان کنیم، طبقهبندی و خلاصه کنیم و مورد تحلیل قرار دهیم. تحلیل دادهها هم دارای روشها و ابزارهای خاص خود میباشد.
این بخشها، اجزای اصلی بحث روششناسی است که نهایتاً ما را به سمت استخراج و معرفی یافته جدید میبرد.
ضریب تاثیر یا ایمپکت فاکتور (IF) چیست؟
ضریب تاثیر یا ایمپکت فاکتور (Impact Factor) چیست و چرا برای چاپ مقاله پژوهشی خود در یک ژورنال، حتما لازم است به این فاکتور مهم توجه کنیم؟ این فایل صوتی، پاسخ این سوال است.
چطور تکنیک ها و مهارت های نگارشی مان را تقویت کنیم؟
نوشتن یک مقاله یا تحقیق علمی، سبک و قالب خاصی دارد. اینکه ما چه می خواهیم بگوییم یک مطلب است و اینکه چطور می خواهیم بگوییم یک مطلب دیگر. نگارش علمی اصولی دارد که اگر می خواهیم مقاله یا پایان نامه یا تحقیق سمینارمان موفق و ارزشمند باشد، لازم است آنها را رعایت کنیم. این اصول در حقیقت مجموعه ای از تکنیک ها و مهارت های نگارشی است که باید مورد توجه هر محققی قرار بگیرد. از مهم ترین نکته هایی که در جریان نگارش گزارش تحقیق مان ضرورت دارد به آن توجه شود موارد زیر است.
1- در نوشتن تحقیق، به ویژه اگر تحقیق مان در قالب یک مقاله ارائه می شود، باید همیشه به اصل موضوع توجه کنیم و هر نوع حاشیه پردازی و موضوعات غیر ضروری را کنار بگذاریم. حجم مقاله بسیار محدود است و ما مجبوریم از حداقل فضا برای بیان حداکثر محتوا استفاده کنیم. باید هر نوع اطلاعاتی که ارتباط مستقیمی با موضوع ندارد را کنار بگذاریم و فقط مسأله اصلی تحقیق را مبنای کار خود قرار دهیم.
2- مطالب باید یک توالی منطقی و منظم داشته باشند و بر اساس یک چینش و الگوی مشخص، تنظیم شده و در کنار یکدیگر قرار گیرند. وقتی می خواهیم گزارش تحقیق را بنویسیم لازم است به چند بخش اصلی توجه داشته باشیم. معمولا هر مقاله علمی دارای چکیده، مقدمه، ادبیات نظری، تحلیل داده ها و نتیجه گیری است. پس لازم است زمان نگارش این قالب را در نظر داشته باشیم و برای هر کدام از این بخش ها یک جای مشخصی در نظر بگیریم.
3- همان طور که برای نوشتن یک داستان نیاز به یک سبک داستانی و برای نوشتن یک شعر نیاز به سبک شعری داریم، برای نوشتن مقاله علمی هم به سبک مناسب آن نیازمندیم. سبک مقاله باید یک دست و هماهنگ بوده و زبان آن علمی و غیراحساسی و معتبر باشد. زبان شما در مقاله پژوهشی باید یک زبان علمی و فرهیخته و اصیل باشد. زبانی توصیفی تحلیلی و بی طرف و غیرارزشی، همان طور که یک فرد عالم و دانشمند برای بیان یک مسأله علمی استفاده می کند.
4- از شکسته نویسی و نوشتن در قالب محاوره جدا خودداری کنید. زبان مقاله ما باید معیارهای یک زبان فرهیخته را داشته باشد؛ از جمله اینکه نباید شکسته نویسی کرده یا از زبان گفتاری و شفاهی استفاده کنیم. لازمه نگارش متن علمی، استفاده از جملات دقیق و اصطلاحات علمی و افعال کامل و مکتوب است.
5- متن علمی دارای کلیدواژه های علمی است. پس باید اصطلاحات و واژه های تخصصی را در کار پژوهشی مان مدنظر داشته باشیم. ما باید از همان دایره واژگانی استفاده کنیم که جامعه علمی ما استفاده می کند. در عین حال باید مراقب باشیم که در این زمینه زیاده روی نکنیم؛ مثلا نیازی به «واژه سازی» نیست، یا بهتر است واژه هایی که محجور یا قدیمی هستند و معانی آنها در طول زمان تغییر کرده را در متن مان مورد استفاده قرار ندهیم.
6- نکته بعدی بحث آداب و آیین نگارش و قواعد رسم الخط است. اگر متن مقاله یا تحقیق شما پر از اغلاط و مشکلات ویرایشی و معضلات رسم الخطی باشد، اعتماد خواننده به دستاوردهای شما کم می شود. اساسا به همین دلیل است که محققان بعد از نوشتن گزارش تحقیق، از یک ویراستار کمک می گیرند تا مشکلات احتمالی دستوری و دسم الخطی و ویرایشی اثرشان را برطرف کند.
7- اگر لازم است در گزارش از تصاویر و اشکال و جداول استفاده شود، توجه داشته باشید که به شکل درست و در جای مناسب استفاده کنید. در این کار زیاده روی نکنید، چون عملا متن مقاله شما تبدیل به یک مجموعه اشکال و جداول می شود. اما به طور کلی وجود جداول، نمودارها و اشکال به انتقال بهتر مطالب کمک زیادی می کنند.
8- مستدل سازی و مستندسازی مباحث را حتماً مدنظر داشته باشید. برای هر ادعای علمی که مطرح می کنید، دلایل مستند و مثال های معتبر بیاورید. چون در کار علمی نمی توانیم ادعایی را مطرح کنیم بدون اینکه برای آن ادعا ادله مشخصی را مطرح کرده باشیم. بنابر این حتماً مباحث خود را مستدل بیان کنید.
9- از منابع و مأخذ دست اول استفاده کنید. تا جایی که امکانش وجود دارد منابع دست دوم و تفسیری یا ترجمه هایی که صرفاً نظریه اصلی را شرح می دهند را مبنای کار خود قرار ندهید، چون به شدت از کیفیت کار می کاهد.
10- معادل های لاتین واژه های تخصصی را بیاورید. چون گزارش شما یک گزارش علمی است و به احتمال زیاد بسیاری از اصطلاحات و تعابیر و منابع شما به زبان علمی بین المللی (انگلیسی) خواهد بود. پس اگر به زبان فارسی مقاله خود را ارائه می دهید، حتما معادل انگلیسی (در صورت نیاز فرانسه و آلمانی و غیره) اصطلاحات تخصصی را هم ذکر تا که مخاطب شما بداند منظورتان کدام اصطلاحات یا معانی یا منابع بوده و بار معنایی آنها چیست.
11- اگر لازم است از یک منبع چندین بار استفاده کنید، بهتر است به جای ارجاع مستقیم، ارجاع غیر مستقیم دهید. مثلاً منبعی هست که لازم است چند بار به آن اشاره شود، در این صورت بهتر است به جای ارجاع مستقیم داخل گیومه، بخشی از مطلب را به زبان خودتان بیان کنید، و با بازنویسی ایده اصلی، در نهایت، به صورت ارجاع غیر مستقیم به آن استناد دهید. این تأثیر بهتری داشته و احتمال نقض حقوق مولف یا کپی رایت را هم کاهش می دهد.
12- و نهایتاً اینکه وقتی پیش نویس کار را آماده کردید، مجدداً کارتان را بخوانید و حتما چندین بار متن گزارش خود را بازنویسی کنید. این کار در کاهش اشکالات و بهبود و تقویت ایده و یافته تحقیق به شما کمک می کند و ضمنا عامل مهمی در پخته شدن زبان تحقیق و تبدیل آن به یک زبان فرهیخته و علمی خواهد بود. در عین حال مشکلات احتمالی دستوری و نگارشی و ویرایشی گزارش را به حداقل می رساند. البته ایده آل این است که بعد از آماده سازی و بازنویسی متن گزارش، از یک فرد مطلع و متخصص برای اظهار نظر و مشورت کمک بگیرید.